Xuất khẩu tại chỗ ở Hội An

Nhờ vào du lịch, thời gian qua, hoạt động kinh doanh thương mại ở Hội An ngày càng trở nên sôi động hơn. Ngoài sức tiêu thụ tại chỗ đối với các dịch vụ vui chơi, ăn uống, ngủ nghỉ, một lượng lớn hàng hóa của các các cơ sở sản xuất, kinh doanh đã có cơ hội vượt qua ranh giới lãnh thổ, tới được “xứ người” bằng con đường xuất khẩu tại chỗ. Có thể nói, xuất khẩu tại chỗ là thế mạnh, là phương thức chủ yếu trong hoạt động thương mại của Hội An trong giai đoạn hiện nay.

Trong chuyến du lịch tại Hội An vào những ngày đầu xuân mới, vợ chồng bà Martin Smith, du khách người Pháp đã đến tham quan và chọn mua sản phẩm của một cơ sở sản xuất Đèn lồng ở phường Cẩm Châu. Những chiếc đèn xanh đỏ, tím vàng được họa tiết tinh tế, đẹp mắt đã có sức lôi cuốn đặc biệt với bà. Ngoài mua 5 cặp 5 màu sắc khác nhau về tặng bạn bè, người thân, vợ chồng bà đã chọn thêm 2 cặp đèn lồng xếp, mẫu thiết kế mới, với màu vàng nhã nhặn để sử dụng trong phòng ngủ của gia đình. Số hàng trên đều do ông bà tự tay lựa chọn, sau đó cơ sở kinh doanh gói gém cẩn thận, chuyển đến khách sạn nơi ông bà lưu trú. Từ đây, đèn lồng được xếp gọn vào hành lý, mang về thủ đô Pari, nơi những người thân trong gia đình Martin đang đón đợi. Bà Martin Smith cho biết:  “Tôi đến Hội An lần đầu, khi nhìn những chiếc đèn lồng giăng mắc khắp phố, tạo nên sự lung linh, huyền ảo, tôi rất ấn tượng và yêu thích. Những sản phẩm của các bạn làm ra rất đáng trận trọng và rất đẹp. Tại sao lại không mua về làm quà nhỉ? Sẽ hơi đầy hành lý một chút nhưng chúng tôi hoàn toàn sắp xếp được. Đèn rất nhẹ và tinh tế, ngôi nhà xinh đẹp của chúng tôi và bè bạn sẽ có thêm những sắc màu mới. Bạn nhìn xem, đèn được làm tại gia đình và còn in chữ Hội An trên đó nữa. Điều đó rất quan trọng vì đây là sản phẩm đặc trưng nhất có thể ghi dấu kỷ niệm cho chuyến du lịch này của vợ chồng tôi ở Hội An – Việt Nam”.

Du khách trải nghiệm Thử tài làm đèn lồng tại cơ sở sản xuất và mua hàng tại chỗ để đem về nước- Ảnh: Lê Hiền

Nắm bắt nhu cầu thị trường và tâm lý khách hàng, những năm qua, gần 50 cơ sở sản xuất đèn lồng ở thành phố luôn đổi mởi, cải tiến mẫu mã để du khách có thể chọn mua. Nghệ nhân Huỳnh Văn Ba, khối Lâm Sa, phường Cẩm Phô, “cha đẻ” của chiếc đèn lồng Hội An từng kể rằng, vào những năm trước, khi các mặt hàng tiểu – thủ – công sức mua giảm sút, ông đã khởi đầu làm thử mấy chiếc đèn lồng. Không ngờ sản phẩm bán được, thế rồi người Hội An làm đèn lồng từ đó. Thế nhưng những năm đầu, đèn lồng to, cồng kềnh nên du khách dù rất thích nhưng cũng ít mua về. Một lần nữa, chính nghệ nhân lại nghĩ ra cách làm những chiếc đèn xếp. Đây là một dấu mốc quan trọng để rồi sau đó, hầu hết các cơ sở đều cùng chung ý tưởng, sáng tạo ra các kiểu đèn lồng xếp đẹp mắt, phù hợp với nhu cầu mua sắm, vận chuyển của du khách. Ngày này, sản phẩm đèn lồng của Hội An rất phong phú. Và dù hình dáng, kích thước khác nhau nhưng tất cả đều được thiết kế thu gọn, nhỏ nhắn, tiện dụng. Khi mua về, du khách chỉ cần làm đúng thao tác là chiếc đèn có thể bật ra. Vì vậy, nhiều du khách khi đến Hội An đã mua cả bao đèn, hàng vài chục chiếc mang về làm quà. Nhờ đó, lượng hàng xuất bán tại chỗ cũng ngày càng nhiều hơn. Ông Trần Hà, chủ cơ sở sản xuất đèn lồng Hà Linh, khối Sơn Phô 1, phường Cẩm Châu vui vẻ cho biết:«Thì thấy nhu cầu khách du lịch cần mang đèn lồng về làm kỷ niệm khi đến du lịch tại Hội An nên bên ngành đèn lồng chúng tôi, một số anh em, nghệ nhân và một số anh em gắn bó với nghề làm đèn lồng đã nghĩ làm thế nào bây giờ phục vụ cho khách đem về nước ngoài bằng cách là sản xuất tại chỗ, xuất khẩu tại chỗ. Vì vậy nghề đèn lồng nghĩ ra cách xếp gọn đèn lồng lại. Thành ra hơn 10 năm nay, chúng tôi đã làm sản phẩm là « Đến Hội An trải nghiệm làm đèn lồng với Hội An ». Khách đến sẽ xem và có thể tham gia sản xuất từ khâu đầu đến khâu cuối, vì vậy họ thấy thích quá, họ muốn có một sản phẩm mang về làm quà biếu gia đình và bạn bè. Vì vậy chúng tôi đã xuất khẩu tại chỗ ».

Không chỉ có mặt hàng đèn lồng, thời gian qua, các ngành hàng chủ lực ở Hội An như may mặc, dày da, túi xách, hàng lưu niệm và kể cả hàng mộc mỹ nghệ cũng tiêu thụ được một lượng lớn hàng thông qua con đường xuất khẩu tại chỗ. Với ưu thế may “nóng”, hoàn thiện sản phẩm nhanh, giao hàng tận nơi, các cơ sở may mặc, dày da, túi xách ở Hội An đã đáp ứng nhu cầu mua sắm của du khách bằng cách đo, cắt, may trực tiếp. Chỉ cần tới bất kỳ một shop vải nào đó, du khách sẽ được hướng dẫn kỹ lưỡng từ cách chọn vải, giá thành đến quy trình, thời gian hoàn chỉnh. Không chỉ có đội ngũ thợ may chuyên nghiệp, hiện nay, ở hầu hết các cơ sở đều trang bị máy tính, webcam chụp ảnh tự động, kết nối Internet để khách thoải mái lựa chọn hình mẫu sản phẩm yêu thích, đặt hàng tại chỗ. Vì vậy, nhiều người đã tranh thủ đặt may và chỉ trong khoảng thời gian lưu trú tại Hội An, sản phẩm được giao tận tay. Một du khách may comple tại Thu Thủy Silk chia sẻ: “Trước khi đến Hội An tôi đã biết đến nghề may nhanh của các bạn. Tôi nghĩ mình nên trải nghiệm sắm cho mình vài bộ vest mới vì ở đây may uy tín, rẻ hơn ở đất nước chúng tôi và quan trọng là đẹp. Chỉ cần bỏ những bộ cánh này vào Vali, lên máy bay về nước là tôi sẽ có đồ mới để mặc rồi. Điều đó thật tuyệt”.

Theo UBND thành phố, từ khi du lịch phát triển, lượng khách đến Hội An ngày càng tăng đã tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ sở sản xuất kinh doanh xuất khẩu tại chỗ qua hình thức mua bán, tiêu thụ trực tiếp. Dù chưa có con số thống kê cụ thể nhưng theo đánh giá ban đầu của các đơn vị hữu quan, lượng hàng xuất khẩu tại chỗ có thể cao hơn rất nhiều so với con đường xuất khẩu theo thủ tục hải quan. Ông Nguyễn Thế Hùng, Phó Chủ tịch UBND thành phố nhận định: «Các lĩnh vực sản xuất trên lĩnh vực công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp đều gắn với du lịch. Đa phần các sản phẩm này sản xuất và tiêu thụ tại chỗ đối với khách đến tham quan, lưu trú tại Hội An. Người ta gọi đó là xuất khẩu tại chỗ. So với xuất khẩu thông thường thì cái giá trị đem lại cho người kinh doanh rất là lớn, lại không phải chi phí thủ tục. Khi người ta mua trực tiếp, từ đó về mặt quảng bá, giới thiệu văn hóa của Hội An này rất là tốt. Trong thời gian đến, xuất khẩu trực tiếp vẫn là một hướng mà thành phố tập trung ưu tiên và từ cái hướng đó, việc gìn giữ thương hiệu, uy tín, chất lượng các sản phẩm phục vụ mua sắm của du khách là vấn đề trọng tâm nhất mà thành phố tập trung lo, cùng với sự phối hợp của các doanh nghiệp, các cơ sở sản xuất kinh doanh.

 Như vậy có thể thấy, du lịch phát triển đã tác động sâu sắc đến hoạt động thương mại dịch vụ tại Hội An. Trong đó, hình thức xuất khẩu tại chỗ chính là phương thức chủ yếu, giúp các cở sở sản xuất kinh doanh hoạt động ổn định, trụ vững trong điều kiện kinh tế mở cửa, từ đó đưa một lượng lớn hàng hóa của địa phương đến với bạn bè thế giới, góp phần quảng bá, chắp cánh thương hiệu du lịch khu Di sản VHTG Đô thị cổ Hội An.

Lê Hiền