Trong nhiều năm qua, các thế hệ người Hoa trên địa bàn TP.Hội An sống hòa nhập, đoàn kết, gắn bó với các tầng lớp nhân dân, thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tích cực ủng hộ và thực hiện tốt các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước, nhất là cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ trì.
Hiện nay, trên địa bàn TP.Hội An có khoảng hơn 370 hộ gia đình người Hoa với gần 1.480 nhân khẩu (chiếm 1,46% dân số thành phố). Đa số cư trú tại phường Minh An, còn lại ở các phường Cẩm Phô, Sơn Phong, Tân An, Cẩm Châu, Thanh Hà… sinh hoạt theo 5 bang gồm: Phước Kiến, Quảng Triệu, Hải Nam, Triều Châu và Gia Ứng; có 1 chùa sinh hoạt chung cho 5 bang là chùa Ngũ Bang và 4 bang có Hội quán (riêng bang Gia Ứng không có Hội quán).
Cộng đồng người Hoa trên địa bàn thành phố đã phát huy vai trò tự quản, tích cực tham gia cùng chính quyền và nhân dân thực hiện quy hoạch kiến trúc, xây dựng đô thị đảm bảo trật tự, mỹ quan, an toàn; xây dựng nếp sống văn minh, gia đình văn hóa, môi trường trong sạch. Diện mạo đô thị qua đó có nhiều đổi thay đáng mừng. Ông Trần Tấn Dũng – Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố cho rằng, nhiều hoạt động tham gia phát triển thành phố, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân đã được các bang, hội triển khai cho các thành viên tham gia chu đáo và có trách nhiệm cùng với cộng đồng cư dân Phố Hội. “Có thể nói các đề án như “Hội An – nhân tình thuần hậu, các chương trình xây dựng đô thị văn minh, nông thôn mới… đều được bà con ủng hộ nhiệt tình, góp cùng nhân dân thành phố phát triển Hội An những năm qua”, ông Dũng nói.
Các hoạt động quản lý kiến trúc, xây dựng đô thị được đông đảo người Hoa thực hiện nghiêm túc theo Quy chế hoạt động kinh doanh và Quy chế quản lý, sửa chữa nhà trong khu phố cổ. Các Hội quán Triều Châu, Hải Nam, Phước Kiến, Quảng Triệu và chùa Ngũ Bang của người Hoa từ lâu đã trở thành các di tích văn hóa và là điểm tham quan du lịch của đông đảo du khách khi đến khu phố cổ Hội An. Ban Trị sự các Hội quán còn thường xuyên vận động bà con thực hiện tốt các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, hoàn thành tốt các nghĩa vụ tại địa phương; tổ chức các ngày Lễ của người Hoa đúng nghi thức và tuân thủ pháp luật. Ông Đặng Quảng An – Ban Trị sự Hội quán Quảng Triệu nói: “Là người con của phố Hội, tôi tự hào khi được giữ gìn và phát huy những truyền thống lịch sử văn hóa tốt đẹp của quê hương Hội An với những ngôi nhà trầm mặc giữa lòng phố cổ, những hội quán cổ kính hàng trăm tuổi, những di tích lưu giữ một thời vẻ vang của lịch sử. Tất cả tạo nên những nét riêng độc đáo mà tôi tự hào cùng với người dân Hội An nói chung, cộng đồng người Hoa ở Hội An nói riêng đã góp phần phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp ấy”.
Hưởng ứng cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đô thị văn minh”, xây dựng Hội An trở thành thành phố sinh thái – văn hóa và du lịch, cộng đồng người Hoa trên địa bàn thành phố đã nêu cao tinh thần đoàn kết tích cực cùng nhân dân địa phương tham gia xây dựng đời sống tinh thần lành mạnh, nếp sống văn minh, chăm lo sự nghiệp giáo dục, chăm sóc trẻ em, quản lý tốt các hoạt động cúng tế, không rải vàng mã khi đưa tang… Công tác bảo vệ môi trường cũng luôn được cộng đồng người Hoa hưởng ứng, tham gia với nhiều việc làm thiết thực cụ thể. Ông Ngô Nguyên Thọ – Ban Trị sự Hội quán Hải Nam cho biết: “Hội An nhiều năm qua, đặc biệt trong cộng đồng dân cư và bà con người Hoa luôn luôn thực hiện những mô hình mà đến nay vẫn còn mang tính hiệu quả thiết thực. Ví dụ như mô hình không rải vàng mã khi đưa tang trên đường, xây dựng các con đường hẻm, kiệt ở khối phố sang – xanh – sạch – đẹp, không để người chết quá thời gian quy định… Tuy rất nhỏ nhưng các mô hình đã góp phần xây dựng đô thị văn minh”
Ở Hội An, cộng đồng người Hoa cũng có nhiều đóng góp trong phong trào giúp nhau phát triển kinh tế gia đình, xóa đói giảm nghèo bằng các hình thức như: chia sẻ kinh nghiệm phát triển sinh kế, góp vốn giúp đỡ những gia đình khó khăn trong cộng đồng dân cư vươn lên trong cuộc sống. Nhiều hộ người Hoa có cơ sở phát triển ngành nghề đã góp phần giải quyết việc làm, tạo nguồn thu nhập ổn định cho một số lao động tại địa phương. Nhờ vậy, cuộc sống của các gia đình người Hoa luôn ổn định và phát triển, góp phần cùng thành phố thực hiện hiệu quả chương trình giảm nghèo bền vững. Năm 2022, trên địa bàn TP.Hội An tỷ lệ gia đình người Hoa được công nhận “Gia đình văn hóa” đạt gần 93%. Các gia đình văn hóa là những điển hình tiêu biểu, có đời sống kinh tế khá giả, đời sống tinh thần lành mạnh, gia đình hòa thuận, hạnh phúc.
Bên cạnh đó, cộng đồng người Hoa đã hăng hái đóng góp hàng trăm triệu đồng để làm công tác từ thiện, xây dựng quỹ “Vì người nghèo”, ủng hộ công tác phòng, chống dịch Covid-19, cứu trợ thiên tai, hỗ trợ động viên các đối tượng khó khăn trong các dịp lễ, tết và các chương trình an sinh xã hội khác…
Đáng chú ý, cộng đồng người Hoa trên địa bàn thành phố còn tham gia thường xuyên và nhiệt huyết các hoạt động giữ gìn, gắn kết phát huy bản sắc văn hóa truyền thống độc đáo của cộng đồng dân tộc Việt – Hoa. Cùng với việc duy trì thường xuyên Lễ cúng Tiền hiền tại các hội quán Triều Châu, Hải Nam, Quảng Đông, Phước Kiến, lễ vía Lục Tánh Vương gia, cộng đồng người Hoa còn có nhiều đóng góp cùng cư dân địa phương để lễ hội Tết Nguyên tiêu và Tết trung thu ở Hội An được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Ông Tạ Tấn Vũ – Ban Trị sự Hội quán Phước Kiến chia sẻ, bản sắc văn hóa truyền thống của bà con người Hoa được tôn trọng và phát huy. Các cơ sở thờ tự được tôn tạo, trùng tu khang trang hơn. Công tác hỗ trợ các hội quán được tăng cường, bảo đảm nguyên tắc không để di tích bị xâm hại và biến dạng. “Những không gian thiêng gắn với từng di tích, những liễn đối, hoành phi được trân trọng, gìn giữ, đặc biệt là lối sống, nếp ứng xử đẹp của bà con người Hoa được gìn giữ, hòa quyện với lối sống của người dân địa phương đã góp phần tô bồi cho truyền thống “nhân tình thuần hậu” của người dân Hội An và góp phần xây dựng Hội An là đô thị văn minh”, ông Vũ nói.
Đoàn kết, tập hợp được đông đảo bà con người Hoa trên địa bàn thành phố tham gia thực hiện đạt hiệu quả cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đô thị văn minh” trong những năm qua là nhờ Mặt trận và các tổ chức thành viên đã phát huy vai trò người có uy tín trong cộng đồng người Hoa. Tiêu biểu như: ông Tạ Tấn Vũ tham gia Ủy viên UBMT tỉnh nhiều nhiệm kỳ, được tặng Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp Đại đoàn kết toàn dân tộc”, được Chủ tịch UBND tỉnh tặng Bằng khen người có uy tín tiêu biểu xuất sắc trong đồng bào các dân tộc thiểu số giai đoạn 2011 – 2022. Ông Ngô Nguyên Thọ tích cực tham gia các hoạt động Mặt trận được Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Bộ Công an tặng Bằng khen. Ông Đặng Quảng An, ông Trầm Bồi Phát… nhiều năm liền được UBND thành phố tặng Giấy khen vì có thành tích trong phong trào thi đua lao động sản xuất… Nhiều cá nhân khác cũng đã nhiệt tình tham gia, đi đầu trong các phong trào ở địa phương như: ông Trần Thế Quý, Triệu Quốc Hưng, Phan Chánh Cường, Ngô Nguyên Tuấn, Trần Dư Bình, Phù Chí Tình, Trần Niên Dũng, Dư Khắc Hưng, Thái Nhĩ Trân…
ĐỖ HUẤN