Hội An đã được Hiệp hội đầu bếp thế giới trao chứng nhận là “Một trong những thủ phủ ẩm thực của Việt Nam”. Vậy ẩm thực ở đô thị cổ – di sản văn hóa thế giới có nét gì đặc sắc và khác biệt?
Không hẳn là tất cả nhưng có rất nhiều du khách trong cũng như ngoài nước đã chọn Hội An làm điểm đến khi đi du lịch còn để được thưởng thức các món ăn đặc sản, trải nghiệm thú ẩm thực ngay giữa lòng di sản văn hóa thế giới. Không ít du khách sau khi dành khá nhiều thời gian cho ẩm thực ở phố cổ, đã quả quyết rằng: địa phương xuất sắc nhất Việt Nam về mặt này chính là đô thị cổ Hội An. Ông Nguyễn Văn Sơn – Phó Chủ tịch UBND thành phố cho biết: “Ngoài quần thể kiến trúc khu phố cổ – di sản văn hóa thế giới và Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm được UNESCO công nhận, Hội An còn tự hào là địa phương có nền văn hóa ẩm thực khá lâu đời với nhiều món ăn độc đáo, hấp dẫn, đã được nhiều tạp chí, trang mạng có uy tín trên thế giới bình chọn vinh danh. Trong đó các món ăn truyền thống của Hội An xếp thứ sáu trên trang mạng Trip Advisor, sản phẩm “học nấu ăn ở Hội An” lọt vào top 10 trải nghiệm du lịch đặc biệt trên thế giới. Đặc biệt, chợ Hội An đã được sách hướng dẫn du lịch Lonely Planet bình chọn và xếp hạng vào Top những “thiên đường ẩm thực” hấp dẫn đối với nhân dân và du khách”.
Du khách thưởng thức ẩm thực ở Hội An- Ảnh: Đỗ Huấn
Điều đó hoàn toàn không phải ngẫu nhiên. Đặc sản thì vùng, miền nào cũng có nhưng ở Hội An có lẽ là nơi hội tụ khá nhiều miếng ngon và lạ hơn hẳn. “Độc nhất vô nhị” là món cao lầu; đặc trưng xứ Quảng có mì Quảng, hoành thánh, bánh cuốn thịt nướng, bánh bao bánh vạc, bánh tráng đập… Hàng thủy, hải sản thì phong phú đủ loài chứa đầy khoáng chất, dinh dưỡng thu nạp từ vùng cửa sông, biển Ngang Cửa Đại – Cù Lao Chàm. Lại còn có hương vị của hơn 20 loại rau Trà Quế thơm nồng “không tìm đâu thấy được”. “Tráng miệng” thì cũng dễ lựa chọn: kem, nước chè xanh, nước đậu ván, chè đậu xanh, chè mè đen (lục tàu xá), các loại trái cây… Cùng với đặc sản cao lầu, các món khác như: mì Quảng, bánh xèo chiên giòn là những thứ mà người dân Hội An đã làm mê hoặc khách du lịch quốc tế.
Ăn đặc sản, ngon đã thích thú nhưng ăn trên đường phố ở Hội An càng thích thú hơn. Có thể ngồi nhấm nháp bên đường, dưới mái hiên nhà cổ, hay đứng nép nơi đầu hồi xô lệch ngói âm dương. Và cũng có thể túm tụm xì xụp dưới bóng cây rợp mát đầu con hẻm sâu hun hút… Hầu hết du khách ở các nước phát triển đến Việt Nam thường ngại ăn thức ăn đường phố nhưng khi đến Hội An họ đã thay đổi suy nghĩ ấy. Một du khách Úc chia sẻ, có rất nhiều người đang ăn trên đường phố thì chắc là vòng quay thực phẩm phải nhanh. Các món ăn đang được nấu và bày biện trước mắt thực khách cũng tạo được cảm giác hoàn toàn yên tâm.
Cũng thật là tuyệt vời khi được trải nghiệm cuộc sống thường ngày của người bán hàng. Du khách có thể vừa cùng trò chuyện, được người bán hàng hướng dẫn cách làm thành món ăn trước khi thưởng thức. Những trải nghiệm tưởng chừng bình thường ấy đã mang lại cho du khách những khám phá mới lạ, bổ ích. Họ cảm nhận được sự giản dị của các món ăn; sự công phu, nỗi khó nhọc của người nấu món ăn, người buôn gánh bán bưng, người đẩy xe hàng rong ruổi trên những con đường hoặc len vào những kiệt, hẻm phố phường. Rồi họ được hòa lòng sẻ chia với những thân phận đời thường nơi “phố xưa nhà cổ’.
Tặng quà tri ân, tôn vinh các đầu bếp quốc tế và các nhà tổ chức Liên hoan ẩm thực quốc tế Hội An năm 2017- Ảnh: Đỗ Huấn
Tháng 3 năm nay, với những nỗ lực tổ chức thành công Liên hoan ẩm thực quốc tế Hội An lần thứ 2, Chủ tịch Hiệp hội đầu bếp thế giới – ngài Thomas Andeas Gugler đã đến Hội An và trực tiếp trao giấy chứng nhận “Hội An – Một trong những thủ phủ ẩm thực Việt Nam”. “Những trải nghiệm ở Hội An luôn mang đến cho chúng tôi những trải nghiệm tuyệt vời và hạnh phúc. Ẩm thực giúp đem ra thế giới hình ảnh của Hội An đa dạng và phong phú hơn!”, ngài Thomas nói.
Về Hội An, thưởng thức ẩm thực, nhiều du khách đã cảm thấy vui sướng bất ngờ khi được khám phá, phát hiện về món ăn nào đó, nhất là đặc sản mang đậm dấu ấn văn hóa như cao lầu. Thưởng thức ẩm thực ở Hội An cũng là được trải nghiệm thú đam mê, sở thích khám phá nét văn hóa sinh hoạt thường ngày. Ban ngày, du khách thích thú được “hóa thân”, nhập cuộc vào những “phận đời quang gánh” để thưởng thức, chiêm nghiệm những món ăn ngon, lạ và rẻ trên đường phố cổ. Đêm đến, du khách lại đắm say trong không gian lung linh huyền ảo của muôn ánh đèn lồng cùng những lời rao, mời nghe xao động từ những hàng quán dọc đường, ven sông Hoài. Hoặc có thể tìm tòi, học hỏi, thử làm đầu bếp trong một nhà hàng, quầy chế biến hoặc một lớp học nấu ăn nào đó để thỏa chí tìm hiểu thêm nhiều đặc sản ẩm thực khác của Việt Nam.
“Trong nhiều năm qua, với nỗ lực duy trí và không ngừng phát huy các nét đẹp văn hóa lâu đời của cha ông, trong đó có các giá trị văn hóa ẩm thực của thành phố, chính quyền và cộng đồng doanh nhân tại Hội An luôn xem ẩm thực là một trong những thế mạnh tập trung phát triển để góp phần tạo thêm sức hút cho ngành du lịch, đồng thời tạo ra ấn tượng tốt đẹp cho du khách sau những dịp lưu trú, trải nghiệm tại thành phố. Có thể nói ẩm thực đã và đang góp phần thắp lên tình yêu đối với đất và người Hội An trong lòng du khách xa gần”, Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Văn Sơn khẳng định.
Đỗ Huấn