Những năm gần đây, do biến đổi khí hậu đã ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất và đời sống của người nông dân nói chung trong đó có nông dân sản xuất hoa cây cảnh. Thống kê, toàn thành phố có 812 hộ gia đình với 1.366 lao động tham gia sản xuất hoa cây cảnh, trên tổng diện tích là 57,9 ha trong đó tập trung chủ yếu ở các xã phường như: Cẩm Châu, Cẩm Hà, Thanh Hà, Tân An, Cẩm Phô…. Gần đây nhiều hộ nông dân xã Cẩm Thanh đã mạnh dạn tham gia sản xuất. Các xã phường còn lại do đô thị hóa, lao động nông nghiệp chuyển sang các ngành nghề khác hoặc điều kiện địa hình trũng thấp nên diện tích sản xuất thu hẹp, số hộ tham gia sản xuất ngày càng giảm. Một số hộ phải thuê mướn, hoặc mua đất ở nơi khác để tiếp tục duy trì sản xuất.
Ngoài các giống hoa đặc trưng, chủ lực của Hội An là Quật chậu, Mai (trong đó Quật chiếm tỷ trọng lớn, trên 80% trong tổng doanh thu từ sản xuất hoa cây cảnh trong mỗi dịp tết đến xuân về. Hiện nay trên địa bàn thành phố Hội An có vài chục loại hoa khác nhau với hàng trăm giống, rất đa dạng và phong phú về chủng loại được du nhập từ nhiều địa phương khác như: cúc, lily, layơn, mãn đình hồng, thủy tiên…
Góc vườn hoa giống mới tại Cẩm Châu- Ảnh: Hoàng Ngân
Mặc dù năm 2016 chất lượng hoa cây cảnh Hội An bị ảnh hưởng của tình hình thời tiết ở giai đoạn cuối vụ nhưng tỷ lệ tiêu thụ/sản xuất vẫn nằm ở mức cao và ổn định qua các năm (75,7% năm 2015, 77,3% năm 2016). Điều này cho thấy hoa cây cảnh sản xuất ra được tiêu thụ tốt và thị trường đón nhận tích cực (7/12 loại cây có tỷ lệ tiêu thụ cao trên 80%, trong đó có những loại có giá trị cao như quật chậu, cúc chậu…). Riêng các loại hoa: mai, mãn đình hồng, lily do điều kiện thời tiết thất thường nên nở không đúng dịp Tết âm lịch, có tỷ lệ tiêu thụ thấp. Do đó để nâng cao hơn nữa tỷ lệ tiêu thụ/sản xuất đòi hỏi người sản xuất cần phải trang bị kiến thức về đối tượng cây trồng và thường xuyên theo dõi thông tin về thời tiết để chủ động có kế hoạch sản xuất hiệu quả nhất.
Từ kết quả sản xuất và tiêu thụ hoa cây cảnh năm qua, chuẩn bị lượng hoa cây cảnh có chất lượng cho năm đến, Phòng kinh tế khuyến cáo bà con nông dân chủ động giảm sản lượng những loại cây cảnh có nhu cầu thấp, chất lượng chưa đảm bảo, tập trung đầu tư nâng cao chất lượng giá trị sản phẩm mãn đình hồng, mai.
Nghề sản xuất hoa cây cảnh từng bước khẳng định được vị trí trong cơ cấu sản xuất chung của ngành nông nghiệp khi mà quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh, diện tích đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp; việc phát triển nghề trồng hoa cây cảnh là phù hợp với định hướng phát triển của nông nghiệp đô thị nhằm gia tăng giá trị sản xuất trên đơn vị diện tích canh tác. Giá trị doanh thu/đơn vị diện tích năm 2016 tăng hơn 33% so với năm 2015 (1,2 tỷ đồng/ha so với 0,9 tỷ đồng/ha năm 2015).
Giá trị sản xuất hoa cây cảnh năm 2016 đạt gần 70 tỷ đồng, tăng 17,2% sovới cùng kỳ, nguyên nhân là số lượng sản xuất tăng, tiêu thụ tốt (tương đương năm 2015), giá bán cao hơn 30% so với cùng kỳ.
Nông dân Cẩm Hà đang tạo dáng cho quật- Ảnh: Hoàng Ngân
Nghề sản xuất hoa cây cảnh từng bước khẳng định được vị trí của nó trong cơ cấu sản xuất của ngành nông nghiệp. Phát triển nghề trồng hoa cây cảnh là phù hợp với định hướng phát triển của nông nghiệp đô thị nhằm gia tăng giá trị sản xuất trên đơn vị diện tích canh tác, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế, tạo việc làm và nâng cao đời sống người nông dân.
Kinh nghiệm sản xuất, về thị trường tiêu thụ của người sản xuất được nâng cao. Căn cứ tình hình sản xuất và tiêu thụ hoa cảnh năm trước, nông dân đã chủ động lựa chọn đối tượng cây phù hợp tiêu thụ tốt, giá bán cao, rũi ro thấp, nắm chắc kỹ thuật,… để xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện đạt kết quả cao, gia tăng lợi nhuận trong năm nay.
Tuy nhiên diễn biến bất thường của thời tiết sẽ tiếp tục gây khó khăn cho người sản xuất trong việc xác định thời vụ, chăm sóc, xử lý ra hoa, hình thành và phát triển quả,… làm chất lượng bị ảnh hưởng. Công tác đầu tư áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật còn hạn chế chưa đáp ứng được yêu cầu của người sản xuất, cũng như các bức xúc của người nông dân trong sản xuất hoa cây cảnh chưa được giải quyết. Hoạt động đầu tư và chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật của đơn vị chuyên ngành chưa rõ nét, chưa là chỗ dựa để nông dân học tập.
Bên cạnh đó, quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh chóng, diện tích đất sản xuất ngày một thu hẹp, trong khi nhu cầu sản xuất hoa cây cảnh của nông dân ngày càng cao. Việc triển khai các dự án quy hoạch vùng sản xuất hoa cây cảnh chậm triển khai. Đây chính là những bất cập cần được khắc phục để hỗ trợ người trồng hoa cây cảnh sản xuất đạt giá trị cao hơn, góp phần xây dựng thành phố sinh thái văn hóa du lịch bền vững.
Hoàng Ngân