Có thể đánh giá rằng, trong nhiều năm qua Hội An đã có một nền kinh tế du lịch tăng trưởng ấn tượng, kể cả sự gia tăng về đầu tư, việc làm và thu nhập. Uy tín thương hiệu du lịch Hội An ngày càng vang tiếng trên trường quốc tế.
Với hạt nhân là Khu di sản văn hóa thế giới – đô thị cổ Hội An, du lịch Hội An phát triển trên cơ sở văn hóa là chủ yếu, mạng lưới dịch vụ ngày càng mở rộng đúng định hướng, đa dạng ngành nghề và khai thác hợp lý thêm tài nguyên sinh thái. Đặc biệt chủ trương phát triển du lịch cộng đồng, mở rộng không gian, các loại hình du lịch mới bước đầu cũng mang lại hiệu quả thiết thực. Du lịch biển đảo được phát huy, Cù Lao Chàm đang trở thành điểm đến yêu thích, ngày càng thu hút đông đảo du khách gần xa. Đạt được kết quả đó là nhờ những quyết sách đúng đắn và sát hợp của lãnh đạo thành phố. Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Văn Dũng cho biết:“Trong phát triển du lịch – dịch vụ – thương mại, ngoài việc tập trung chỉ đạo nâng cao chất lượng dịch vụ, đa dạng hóa sản phẩm, BCH – BTV đã chủ trương mở rộng không gian phát triển du lịch – dịch vụ ra các khu vực vùng ven. Theo đó, đã ban hành các nghị quyết chuyên đề về phát triển du lịch – dịch vụ, về phát triển du lịch xã đảo Tân Hiệp, đồng thời chỉ đạo xây dựng các chương trình, đề án, kế hoạch về phát triển thương mại – du lịch, phát triển cơ sở lưu trú, quản lý và khai thác các bãi tắm du lịch trên địa bàn Trên cơ sở đó, ưu tiên đầu tư phát triển hạ tầng du lịch cho các khu vực biển – đảo – làng quê, chú trọng bảo tồn, phát huy các giá trị sinh thái – nhân văn của từng địa phương, gắn với đẩy mạnh phát triển các loại hình du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng tại các khu vực này, tạo điều kiện cho nhân dân tham gia và được hưởng lợi từ du lịch”.
Du khách thích thú vui chơi trên bãi biển Hội An- Ảnh: Đỗ Huấn
Mặc dù đạt được những kết quả đáng phấn khởi nhưng ngẫm nghĩ thì đến nay, du lịch đang đối mặt với những thách thức không nhỏ, kể cả trước mắt cũng như lâu dài. Sản phẩm du lịch biển đảo Cù Lao Chàm đang là sản phẩm đặc trưng thứ hai (sau sản phẩm du lịch di sản phố cổ) nhưng chưa hoàn thiện và còn phát sinh nhiều vấn đề về quy mô, loại hình, không gian khai thác… nên cần được đầu tư hoàn thiện các tour, tuyến du lịch, các sản phẩm dịch vụ. Cù Lao Chàm chưa có được định hướng quy hoạch phát triển rõ ràng, đồng bộ nên việc đầu tư cơ sở hạ tầng và dịch vụ, mở rộng không gian còn lúng túng. “Trước mắt, hoàn chỉnh hạ tầng phục vụ giao thông đường thủy, đường bộ, hạ tầng dịch vụ về môi trường, kinh doanh tại các bãi biển du lịch. Tiếp tục triển khai các chương trình bảo vệ tài nguyên biển, rừng gắn với phát triển dịch vụ du lịch theo hướng du lịch sinh thái đảo. Nghiên cứu thu hút đầu tư các điểm tham quan giới thiệu giá trị Khu dự trữ sinh quyển Cù Lao Chàm, các giá trị văn hóa lịch sử đặc trưng nhằm làm phong phú tuyến tham quan và làm cơ sở tăng giá trị nguồn thu tham quan lâu dài. Có kế hoạch mở rộng không gian du lịch trên đảo cũng như các đảo”, bà Đinh Thị Thu Thủy – Trưởng Phòng TM-DL đề nghị.
Không chỉ đối với đảo Cù Lao Chàm mà chính quyền thành phố cũng cần tạo cơ chế hình thành các điểm du lịch cộng đồng theo đặc trưng về tự nhiên, kinh tế, đời sống dân cư, làng nghề… của từng địa bàn nhằm từng bước hình thành và phát triển hệ thống sản phẩm hỗ trợ du lịch phố cổ để phát triển du lịch một cách bền vững.
Những năm gần đây, với lợi thế về tiềm năng phong phú, đa dạng, thành phố đã tạo điều kiện phát triển đạt hiệu quả loại hình du lịch khám phá, trải nghiệm nghề và làng nghề truyền thống. Không gian du lịch nhờ vậy được kéo giãn về các làng quê, làng nghề với nhiều chương trình hấp dẫn, được du khách trong và ngoài nước ưa chuộng như: chuốt gốm, trồng rau, cày ruộng, trải nghiệm sông nước, , khám phá rừng dừa… Các điểm du lịch này cũng đã góp phần kéo dài thời gian lưu trú, tham quan của du khách ở địa phương.
Du khách khám phá vùng quê sinh thái Cẩm Thanh bằng xe đạp- Ảnh: Đỗ Huấn
Tuy nhiên nếu có được những chính sách, kế hoạch hỗ trợ, khuyến khích cụ thể, sát hợp mới và mang tính đột phá hơn nữa thì loại hình du lịch này sẽ trở thành hệ thống sản phẩm hỗ trợ du lịch phố cổ thực sự đồng bộ và hiệu quả. Bởi vì với Hội An không chỉ có làng rau Trà Quế, làng gốm Thanh Hà, làng mộc Kim Bồng, rừng dừa nước Cẩm Thanh… mà còn những làng quê có nhiều tiềm năng khác biệt về tài nguyên thiên nhiên, nhân văn và sinh thái như: làng sản xuất nông nghiệp An Mỹ (Cẩm Châu), làng chài Cửa Đại, làng biển Cẩm An, làng nghề câu Vạn Lăng, làng tre – dừa nước Thanh Nhứt, Thanh Nhì (ở Cẩm Thanh) làng hoa – cây cảnh An Phong (Tân An), Trường Lệ (Cẩm Châu)…
Thực tế phát triển ngành du lịch ở Hội An những năm qua cho thấy, các mô hình hoặc điểm đến du lịch dù quy mô ở mức vừa và nhỏ nhưng có lợi thế về giá trị khác biệt để đáp ứng nhu cầu của du khách thì hấp lực đối với khách vẫn mạnh mẽ và tạo được sức lan tỏa rộng, đảm bảo được lợi ích cho cộng đồng.
Đỗ Huấn