Ngày 12/7 vừa qua Ban quản lý Khu DTSQ thế giới và Ban quản lý Khu BTB Cù Lao Chàm – Hội An đã tổ chức ấp nở thành công và thả về biển 115 rùa con tại Bãi Bấc (Cù Lao Chàm). Đây là đợt ấp nở thứ ba với số lượng khoảng 250 trứng rùa được chuyển vị từ Vườn quốc gia Côn Đảo (tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu) về Bãi Bấc từ ngày 26/6. Thành công này đã mang lại nhiều cảm xúc đối với các chuyên gia và những người làm công tác bảo tồn biển Cù Lao Chàm. Nhìn những chú rùa con chưa tròn một ngày tuổi được đưa lên khỏi tổ đặt lên bờ cát, lắng nghe tiếng sóng biển và đồng loạt băng qua bãi cát, bò về phía mép nước rồi hòa mình vào đại dương bao lamới thấy sự vĩ đại của tự nhiên, của tạo hoá lớn đến mức nào. Kỹ sư Nguyễn Văn Vũ – Trưởng Phòng Nghiên cứu và Hợp tác Quốc tế, Ban Quản lý Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm vui mừng nói: “Khi chứng kiến giây phút rùa ngoi lên khỏi tổ để bò về với lòng đại dương, cảm giác của chúng tôi rất là sung sướng bởi vì sau hơn 15 ngày cùng ăn, cùng ở 24/24 giờ của những cán bộ bảo tồn biển trực chiến tại khu vực này để canh giữ từng giờ, từng phút những ổ trứng này. Đên bây giờ đã được nở rồi và rùa quay về biển. Đó là điều sung sướng tột cùng của những người làm công tác bảo tồn biển ở Cù Lao Chàm chúng tôi!”.
Như vậy, sau 3 lần tổ chức ấp nở thành công, đã có hơn 600 cá thể rùa được thả về đại dương từ Cù Lao Chàm, đạt tỷ lệ hơn 95%. Điều này đã minh chứng tính khả thi của bảo tồn chuyển vị rùa biển ở cự ly xa. Dự kiến trong tháng 8 tới đây, Ban Quản lý Khu BTB Cù Lao Chàm sẽ có tiếp 2 đợt chuyển vị trứng rùa từ Côn Đảo về với tổng lượng khoảng 500 trứng.
Vui mừng khi thấy rùa con bò về với biển- Ảnh: Đỗ Huấn
Nhớ lại, khoảng cuối năm 2015 đầu năm 2016 sau khi lãnh đạo thành phố có chủ trương thống nhất, Ban quản lý Khu sinh quyển và Ban quản lý Khu Bảo tồn biển Cù Lao Chàm – Hội An đã nhanh chóng bắt tay xây dựng kế hoạch bảo tồn rùa biển tại đảo Cù Lao Chàm. Từ sự hỗ trợ của Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên quốc tế (IUCN) và Vườn quốc gia Côn Đảo (tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu), Hội An đã tổ chức tham quan, học tập kinh nghiệm về hoạt động bảo tồn rùa biển tại hòn Bảy Cạnh – Vườn quốc gia Côn Đảo. Từ đó, Ban quản lý Khu Bảo tồn biển xúc tiến xây dựng đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh và được UBND tỉnh Quảng Nam, Sở KHCN phê duyệt. Nội dung đề tài tập trung thực hiện lần lượt theo 2 phương thức là bảo tồn chuyển vị (vận chuyển trứng rùa từ nơi khác về ấp nở tại Cù Lao Chàm) và về lâu về dài là sẽ bảo tồn nguyên vị (tạo sinh cảnh, không gian thuận lợi để rùa biển lên bãi đẻ trứng ngay ở khu vực biển đảo của Cù Lao Chàm).
Đến đầu năm 2017, Hội An xúc tiến lập thủ tục và được Bộ NN-PTNT, UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Vườn quốc gia Côn Đảo cho phép vận chuyển trứng rùa biển do Vườn Quốc gia Côn Đảo tặng về ấp thử nghiệm tại bãi Ruộng – Cù Lao Chàm. Cuối tháng 8.2017, Ban quản lý Khu sinh quyển và Ban quản lý Khu Bảo tồn biển Cù Lao Chàm tiến hành vận chuyển đợt đầu tiên với số lượng 450 trứng đã được ấp tại Côn Đảo khoảng 40 ngày. Lo lắng nhất của anh em thực hiện là khâu vận chuyển các thùng trứng từ Côn Đảo về đến Hội An với quãng đường quá xa, hơn cả ngàn cây số. Bàn bạc, thảo luận, tham khảo ý kiến từ nhiều nguồn khác nhau… giải pháp được đồng thuận đưa ra là thử nghiệm cả 2 cách vận chuyển: một nhóm từ Côn Đảo lên tàu cao tốc về Vũng Tàu rồi dùng xe ô tô vận chuyển về Hội An; nhóm thứ 2 đi máy bay từ Côn Đảo về Sài Gòn và từ Sài Gòn về Hội An bằng đường hàng không, để từ đó rút kinh nghiệm cho những đợt chuyển trứng tiếp theo.
Sau khi đưa về đến Cù Lao Chàm, trứng rùa được đưa vào khu ấp trứng đã được chuẩn bị từ trước và Ban quản lý Khu Bảo tồn biển đã phân công anh em cán bộ, nhân viên thay phiên nhau trực 24/24h để theo dõi. Quá trình vận chuyển, quá trình ấp trứng được quan sát, ghi chép kỹ lưỡng, việc đo nhiệt độ trong lòng ổ ấp trứng (dưới cát biển) và nhiệt độ bên trên được thực hiện thường xuyên để có biện pháp xử lý thích hợp nhằm tương thích với đặc điểm tự nhiên, sinh thái môi trường vùng Côn Đảo.
Kể từ đợt đầu tổ chức, kỳ vọng của Ban quản lý Khu sinh quyển, Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm chỉ mong tỷ lệ trứng rùa nở thành công khoảng một nửa số lượng là đã rất mừng. Song, tỷ lệ đạt được trong 3 đợt ấp nở đạt đến 95%. Ông Nguyễn Thế Hùng – Phó Chủ tịch UBND, Trưởng Ban quản lý Khu DTSQ thế giới Cù Lao Chàm – Hội An cho biết: “Đây là nơi mà ngày xưa rùa biển cũng đã sinh sống, sinh sản tại Cù Lao Chàm. Bây giờ do hoạt động của con người, sự can thiệp của con người cho nên vùng sống của rùa biển ảnh hưởng rất lớn. Từ năm 2007 đến nay, sau khi được sự thống nhất và cho phép của Bộ NN-PTNT, cũng như UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu và Vườn Quốc gia Côn Đảo, đến thời điểm hiện tại Hội An đã thực hiện 3 đợt vận chuyển trứng rùa biển về ấp nở tại Bãi Bấc (Cù Lao Chàm – Hội An). Qua 3 đợt này mặc dù cự ly vận chuyển tương đối xa, hơn 1000 cây số nhưng tỷ lệ trứng ấp nở đạt trên 95% đã củng cố thêm và mở ra cơ hội tiếp tục thực hiện đề án bảo tồn rùa trong Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm – Hội An”.
Ông Nguyễn Thế Hùng – PCT UBND thành phố Hội An thông tin thêm: Hội An sẽ khoanh vùng bảo vệ, hình thành một khu vực trên bờ lẫn dưới nước để rùa biển sinh ra ở Cù Lao Chàm khi trưởng thành có thể quay về “nơi chôn nhau cắt rốn” một cách thuận lợi để hoàn sự mệnh duy trì nòi giống của loài mình. Việc ấp nở thành công hàng trăm cá thể rùa và đưa chúng về với biển khơi đã mở ra nhiều hy vọng về góp phần đa dạng sinh học, bảo tồn nghiêm ngặt nguồn tài nguyên thiên nhiên tại Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm – Hội An, phục vụ phát triển du lịch bền vững và cải thiện sinh kế, đời sống cho cư dân vùng biển đảo quê hương trong những năm đến…
Đỗ Huấn