Là địa phương có số lượng lớn doanh nghiệp đang hoạt động sản xuất kinh doanh đa ngành đa nghề, trong đó nhiều nhất trên lĩnh vực du lịch dịch vụ, những năm gần đây, ngành kinh tế ở thành phố Hội An liên tục đạt tốc độ tăng trưởng cao. Hội An luôn duy trì là điểm đến được nhiều người yêu thích, với lượng khách thăm quan tăng vượt bậc. Điều đó là cơ hội phát triển kinh tế, nâng cao đời sống người dân song cũng đặt ra không ít áp lực cho địa phương trong công tác bảo vệ môi trường, nhất là khi mỗi ngày lượng rác thải và nước thải từ các hoạt động sản xuất kinh doanh của hộ dân và doanh nghiệp rất lớn.
Doanh nghiệp cùng nhân dân dọn bãi biển ở xã đảo Tân Hiệp- Ảnh: Lê Hiền
Trước áp lực đó, thành phố Hội An kiên định chủ trương xây dựng thành phố sinh thái, thực hiện nhiều giải pháp và mô hình bảo vệ môi trường. Trong đó việc kêu gọi, vận động cộng đồng doanh nghiệp nâng cao ý thức, trách nhiệm, chung tay cùng chính quyền và người dân, bảo vệ môi trường luôn được thành phố chú trọng thực hiện. Cùng với công tác tuyên truyền trực quan bằng phương tiện truyền thông, tài liệu, nhiều năm nay, thành phố Hội An đã tổ chức các hội thi, hội diễn và tập huấn, hội thảo bảo vệ môi trường, với sự tham gia trực tiếp của nhiều chủ doanh nghiệp. Ngoài việc tham vấn, lắng nghe ý kiến đề xuất của các đơn vị về những vấn đề cần điều chỉnh, đầu tư, thành phố cũng đã đặt vấn đề trách nhiệm đồng hành của doanh nghiệp trong việc bảo vệ môi trường. Từ đó doanh nghiệp không chỉ sản xuất kinh doanh mà còn phải tính đến việc giữ gìn môi trường xanh sạch đẹp, vì lợi ích chung của điểm đến. Nhờ thay đổi nhận thức về trách nhiệm bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, cộng đồng doanh nghiệp tại Hội An đã tham gia tích cực trong các chiến dịch, các đợt ra quân bảo vệ môi trường và thực hiện nhiều mô hình bảo vệ môi trường do địa phương phát động. Tiêu biểu là mô hình phân loại rác tại nguồn và xây dựng thành phố du lịch không khói thuốc lá. Hiện nay, nhiều nhà hàng, khách sạn ở Hội An đã tuân thủ quy định của thành phố trong việc thực hiện hai mô hình này. Các đơn vị đã đặt thùng phân loại rác tại nguồn tại nhiều vị trí, một số khách sạn còn chú thích cả tiếng Việt và Tiếng Anh tại thùng đựng rác, theo từng loại khác nhau để cả nhân viên và du khách đều tự giác thực hiện. Một nhân viên của nhà hàng “Xưa và nay” ở phường Minh An nói:
“Thời gian đầu mới phân loại rác, chúng tôi cũng hơi bỡ ngỡ. Vì cứ nghĩ rằng nhiều loại rác bỏ ra hàng ngày như vậy thì sẽ mất nhiều thời gian và sẽ khó làm. Thế nhưng cho đến nay, chúng tôi đều thấy việc phân loại rác không có gì là khó cả, dù nhiều rác thải là thế nhưng khi phân loại thì chỉ có 3 loại cơ bản, đó là rác phân hủy, khó phân hủy và tái chế mà thôi. Việc phân loại rác đến nay đã trở nên dễ làm, đơn giản rất nhiều.”
Công ty TNHH Lữ hành quốc tế Khoa Trần tổ chức tour cho du khách trồng dừa nước tại Cẩm Thanh.– Ảnh: Lê Hiền
Không chỉ triển khai và duy trì, “biến” các mô hình do thành phố phát động thành mô hình tại đơn vị, thời gian qua, nhiều doanh nghiệp ở Hội An đã hưởng ứng các đợt ra quân bảo vệ môi trường. Ngoài việc tổ chức đội hình thu gom rác thải tại một số bãi biển, các tuyến đường, dòng sông, nhiều đơn vị còn tham gia bắt sao biển gai, trồng cây xanh, hưởng ứng chương trình nói không với túi ni lông, ống hút nhựa, sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường khi cung ứng dịch vụ cho du khách hoặc thực hiện Nhà vệ sinh cộng đồng miễn phí “thoải mái như ở nhà”,… Trong quá trình sản xuất kinh doanh, một số doanh nghiệp đã sáng tạo hơn trong việc vừa kết hợp bảo vệ môi trường, vừa phát triển du lịch, tạo cảm hứng cho du khách tham gia. Những tour du lịch bằng xe đạp, tour vớt rác trên sông hoặc những tour du lịch trồng dừa nước tại rừng dừa Bảy mẫu Cẩm Thanh đã thu hút du khách và lan tỏa thông điệp bảo vệ môi trường đến cộng đồng. Ông Trần Văn Khoa, Giám đốc Công ty TNHH Lữ hành quốc tế Khoa Trần, người đã nhiều lần thiết kế tour du lịch bảo vệ môi trường, trong đó có tour trồng dừa nước được du khách bày tỏ sự ủng hộ cao, cho biết: “Là một doanh nghiệp hoạt động du lịch, tôi cho rằng chúng tôi phải có trách nhiệm trong việc bảo vệ môi trường. Tôi hy vọng những hoạt động như tổ chức cho du khách vớt rác trên sông và trồng dừa nước sẽ truyền cảm hứng đến du khách và thay đổi nhận thức của nhiều người về bảo vệ môi trường. Mong rằng trong 10 năm nữa, diện tích rừng dừa sẽ ngày càng được mở rộng. Những cây dừa nước chúng tôi trồng bây giờ lúc đó sẽ xanh tốt và đẻ thêm nhiều cây con, phủ xanh hơn vùng cửa sông Thu Bồn này”
Rõ ràng việc hưởng ứng của doanh nghiệp trong công tác bảo vệ môi trường có ý nghĩa thiết thực trong việc xây dựng hình ảnh Hội An, một thành phố văn hóa, sinh thái, du lịch.
Song hiện nay, bên cạnh những đơn vị đồng hành cùng chính quyền thành phố vẫn còn nhiều doanh nghiệp chưa thực hiện tốt công tác bảo vệ môi trường. Ngoài các nguyên nhân khách quan, hiện nay, nhiều đơn vị chưa thật nêu cao trách nhiệm với cộng đồng, hoặc vì mức đầu tư công trình xử lý nước thải tại doanh nghiệp rất lớn nên có đơn vị chưa xả thải đúng quy chuẩn. Cạnh đó, khi một số doanh nghiệp thay đổi chủ hoặc quản lý thì các đơn vị lại chưa tiếp cận nhanh công tác bảo vệ môi trường, dẫn đến công tác bảo vệ môi trường tại doanh nghiệp chưa đảm bảo. Trước thực trạng này, cùng với công tác vận động, khuyến khích, kêu gọi doanh nghiệp tham gia, hàng năm TP Hội An đều tổ chức các đoàn kiểm tra liên ngành trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, qua đó, tuyên truyền, nhắc nhở, thậm chí áp dụng các chế tài, xử lý vi phạm hành chính về lĩnh vực bảo vệ môi trường trong doanh nghiệp. Trong các cuộc giao ban trật tự đô thị, môi trường hàng tuần, lãnh đạo TP cũng thường xuyên lắng nghe phản sánh của các địa phương về công tác bảo vệ môi trường của người dân và doanh nghiệp, từ đó chỉ đạo thực hiện kịp thời các giải pháp nâng cao vai trò và trách nhiệm của các bên trong công tác bảo vệ môi trường. Ông Nguyễn Văn Sơn, Phó Chủ tịch UBND thành phố cho rằng: Địa phương luôn sẵn sàng tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp sản xuất kinh doanh và cũng luôn rất cần sự chung tay, trách nhiệm của các doanh nghiệp trong hoạt động bảo vệ môi trường. Bởi điều đó không chỉ liên quan đến lợi ích của doanh nghiệp mà còn có tác động rất lớn trong việc bảo vệ môi trường cảnh quan xanh sạch đẹp, cùng chính quyền và cư dân địa phương xây dựng thành phố sinh thái, nâng cao uy tín và giá trị điểm đến, tạo đòn bẩy phát triển kinh tế xã hội địa phương”.
Lê Hiền