“10 năm tiến bước cùng Okinawa và chặng đường sắp tới” là chủ đề sự kiện “Triển lãm, hội thảo kỹ thuật môi trường và trao đổi kỹ thuật về rác thải” do Trung tâm JICA Okinawa, Hội vận động tái chế rác thải của người dân Okinawa và TP. Naha (Nhật Bản) phối hợp với UBND TP.Hội An tổ chức đầu tháng 12/2018 nhằm kết thúc “Dự án hỗ trợ xây dựng Hội An – TP sinh thái” theo chương trình hợp tác kỹ thuật cấp cơ sở sở thuộc Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA), hướng đến xây dựng thành phố sinh thái và quản lý chất thải bền vững sau 10 năm hợp tác thực hiện (2008 – 2018).
Thực hiện dự án này, Hội vận động tái chế rác thải của người dân Okinawa, Nhật Bản (OCRM) và thành phố Naha (tỉnh Okinawa) phối hợp với chính quyền và các cơ quan liên quan TP.Hội An đã tổ chức nhiều hoạt động, hợp tác hỗ trợ nhau trong công tác bảo vệ môi trường, thu đạt nhiều kết quả đáng kể. “Trong các hoạt động tại Hội An, tôi ấn tượng trước tiên là hoạt động phân loại rác tại các hộ gia đình, tiếp đó là hoạt động dùng giỏ, xách để đi chợ thay cho túi nilon. Ngoài ra còn có các hoạt động liên quan để đánh giá các cơ sở kinh doanh như khách sạn, nhà hàng. Những hoạt động này đã đưa đến kết quả tốt đẹp đối với thành phố Hội An”, Chuyên viên Yasumoto Takafumi – Phòng nghiệp vụ tập huấn, Trung tâm JICA Okinawa nói.
Gia đình ông Christopher Dunn, quốc tịch Úc – nhóm hành động vì môi trường đang giới thiệu các sản phẩm tái chế thân thiện với môi trường- Ảnh: Đỗ Huấn
Dự án thực hiện được chia thành 3 giai đoạn. Giai đoạn 1 từ năm 2008 đến 2010, hai bên triển khai dự án “Nâng cao nhận thức về 3R đối với chất thải rắn (mô hình Naha) cho TP.Hội An” với 5 chương trình chính: phân loại rác tại nguồn, giảm thiểu sử dụng túi nilon, xử lý rác thải nhà bếp, giáo dục bảo vệ môi trường trong học đường, nâng cao năng lực của doanh nghiệp trong công tác bảo vệ môi trường. Kết quả đạt được của giai đoạn này được đánh giá vượt qua cả mục tiêu của dự án là đào tạo nguồn nhân lực cho hoạt động 3R. Giai đoạn 2 được triển khai với mong muốn nâng cao hơn nữa hiệu quả của dự án thông qua Chương trình hợp tác “Giảm thiểu rác thải theo mô hình TP.Naha tại TP.Hội An” được ký kết vào ngày 29/6/2012. Giai đoạn 3 kế tiếp thành công của 2 giai đoạn trước, ngày 9/2/2016 chính quyền 2 thành phố chính thức ký kết chương trình hợp tác “Xây dựng Hội An – TP sinh thái – Nâng cao nhận thức và trách nhiệm bảo vệ môi trường của doanh nghiệp”.
Qua 10 năm hợp tác thực hiện, nhận thức của cộng đồng và doanh nghiệp trong công tác bảo vệ môi trường được nâng lên rõ rệt, lan tỏa rộng rãi; tỷ lệ các hộ dân và doanh nghiệp tham gia phân loại rác tại nguồn ngày càng tăng (từ chỗ chỉ vài phần trăm đến nay đã đạt khoảng 70% đến 80%), số lượng người sử dụng túi nilon được giảm thiểu dần, đã xuất hiện một số mô hình hiệu quả như: không sử dụng túi nilon ở Cù Lao Chàm, tái chế rác thải của phụ nữ thành phố, giảm thải rác thải và xử lý rác làm phân compost của một số doanh nghiệp… Chương trình giáo dục môi trường trong học đường đã được phối hợp và bàn giao Phòng Giáo dục – Đào tạo triển khai vào trường học. Thông qua dự án, môi trường của Hội An đã giảm ô nhiễm và trong lành hơn, diện mạo của thành phố trở nên khang trang và xanh – sạch – đẹp. Đồng thời, từ dự án này Hội An đã xác định được hướng đi rõ ràng cho công tác bảo vệ môi trường, xử lý rác thải nhờ tích lũy thêm kinh nghiệm, nâng cao kiến thức, kỹ thuật mới… thông qua các hoạt động học tập, tập huấn, trao đổi của các đoàn cán bộ, chuyên viên, đại diện doanh nghiệp và nhân dân thành phố ở xứ sở “Mặt trời mọc”. Ông Nguyễn Văn Sơn – Phó Chủ tịch UBND thành phố cho biết thêm: “Có thể thấy, từ nền tảng của dự án, từ việc chúng ta lựa chọn hướng đi giảm thiểu rác thải và tích cực phân loại, xử lý rác thải theo mô hình phân compost đã đặt nền tảng cho Hội An trong mối quan hệ mới, tranh thủ những nguồn lực mới. Chúng tôi thông tin là, nếu như không có dự án này thì chúng tôi cũng sẽ không được tiếp nhận dự án của Liên đoàn Đô thị Canada sắp tới vì người ta rất ủng hộ Hội An, trong số mấy chục thành phố của Việt Nam đăng ký dự án này thì người ta quyết định lựa chọn chúng tôi vì chúng tôi đã có nguồn gốc từ phân loại rác, từ dự án chúng ta đang thực hiện. Và cũng từ dự án này, Hội An có thêm nhiều nhóm hành động vì môi trường rất tích cực, quy tụ rất nhiều người bạn từ nhiều quốc tịch trên thế giới đến với Hội An”.
Cù Lao Chàm – điểm sáng du lịch trong cả nước “Nói không với túi nilon”- Ảnh: Đỗ Huấn
Hội An là một thành phố du lịch đang phát triển mạnh và cũng đang đối mặt với nhiều thách thức, áp lực về phát triển hạ tầng, về giao thông, môi trường, đặc biệt là về rác thải, nước thải… Trong thời gian tới, Hội An tập trung đầu tư để khắc phục và giải quyết những vấn đề này. Trong đó, chính quyền thành phố cam kết quyết tâm duy trì kết quả dự án giảm thiểu và xử lý rác thải theo mô hình thành phố Naha mà 10 năm qua đã dày công thực hiện, đặc biệt duy trì việc phân loại rác, tái chế rác làm phân compost, giảm thiểu hơn nữa lượng rác phát sinh và hình thành thêm nhiều hội tình nguyện thực hiện các nhiệm vụ bảo vệ môi trường…
Trong bức thư của Ngài Thị trưởng TP.Naha gửi UBND TP.Hội An do ông Nakamura Hideo – Nguyên Phó Trưởng Phòng Môi trường, hiện là chuyên viên Phòng Kinh tế TP.Naha đọc tại cuộc hội thảo giữa 2 địa phương tại Hội An đầu tháng 12.2018 có đánh giá: “Qua 10 năm dưới sự tài trợ của JICA và sự hợp tác của 3 bên, dự án giảm thiểu rác thải của Hội An theo mô hình Naha đã đạt được mục tiêu và có thể kết thúc thuận lợi. Tôi tin rằng, dự án là cơ hội tốt để phát triển quan hệ giao lưu, hữu nghị giữa 2 thành phố Hội An và Naha”.
Đỗ Huấn