Không gian công cộng (KGCC) là nơi kết nối nhịp cầu giao lưu cuộc sống của cộng đồng dân cư, tạo nên diện mạo của thành phố Hội An.
Rất nhiều du khách nước ngoài đều có chung nhận định là ở Hội An có một không gian công cộng (KGCC) rất đặc trưng, đó là phố dành cho người đi bộ. Đây là điểm tham quan, mua sắm mà du khách không phải lo ngại về sự nguy hiểm do các phương tiện giao thông gây ra. Đường phố có khi là nơi diễn ra các hoạt động xã hội, các sự kiện văn hoá – du lịch… Qua nhiều năm thực hiện, từ “Phố không có tiếng động cơ”, “Phố dành cho xe thô sơ”, đến “Phố đi bộ”, loại hình KGCC này không chỉ đóng góp vào việc nâng cao chất lượng sống của cư dân thành phố mà còn là hình ảnh đặc trưng của một thành phố thân thiện. “Trong thời gian tới, lãnh đạo Minh An tiến hành đối thoại với người dân để tiếp tục triển khai phương án mở rộng không gian “Phố dành cho người đi bộ và xe thô sơ” bởi vì đây là một sản phẩm du lịch, một sản phẩm văn hóa rất đặc trưng của Hội An và phường Minh An chúng tôi, giữ được sự yêu mến của du khách đối với Hội An, Minh An”, ông Bùi Văn Dũng – Bí thư Đảng ủy phường Minh An trao đổi.
Không gian điểm dừng chân ở bãi tắm An Bàng (Cẩm An)- Ảnh: Đỗ Huấn
Cạnh đó còn phải kể đến các KGCC khác ít nhiều đã để lại dấu ấn trong lòng du khách và nhân dân như: Quảng trường Sông Hoài, vườn tượng An Hội (bờ nam sông Hoài), công viên Kazik (đường Trần Phú), công viên tượng đài chí sĩ Nguyễn Duy Hiệu, các sân đình, hội quán, bãi tắm biển công cộng, các vườn hoa tại các khu dân cư… Tất cả đã tạo nên diện mạo mới lạ, đẹp mắt cho thành phố, góp phần nâng cao chất lượng của đời sống xã hội và tạo thêm bản sắc riêng cho thành phố, gây ấn tượng thân thiện với du khách. Vỉa hè, nơi dừng chân, điểm nghỉ ngơi, công viên, vườn hoa, quảng trường… nếu được chăm chút sạch đẹp là những không gian kết nối cộng đồng, đồng thời là điểm nhấn của một thành phố sinh thái – văn hóa và du lịch.
Công viên tượng đài chí sĩ Nguyễn Duy Hiệu- Ảnh: Đỗ Huấn
Là một đô thị thương mại mậu dịch được hình thành từ cuối thế kỷ XVI và từng là cảng thị quốc tế phồn thịnh bậc nhất của xứ Đàng Trong, Hội An là một đô thị nhỏ nên KGCC ở đây cũng nhỏ hẹp nhưng lại đa dạng về loại hình, tính chất. KGCC ở Hội An thoáng mở, gắn với các sinh hoạt văn hoá của cộng đồng dân cư, phản ánh rõ nét nếp sống và quan hệ ứng xử của người dân. Trong nhiều năm qua chính quyền thành phố đã thực hiện nhiều quyết sách, góp phần phát triển đúng hướng và bào trì được các KGCC nhưng. Tuy vậy, theo ý kiến của nhiều chuyên gia và người am hiểu thì KGCC ở Hội An vẫn chưa rõ nét đặc trưng. Kiến trúc cảnh quan, công viên, quảng trường, hồ điều tiết đô thị chưa được quan tâm đầu tư đúng mức, hệ thống chiếu sáng chưa thật đẹp, thiếu điểm dừng chân, chỗ nghỉ tạm dành cho du khách, thiếu những công viên, những công trình kiến trúc, cụm tượng đài tạo ấn tượng về mỹ thuật. Kết quả nghiên cứu của nhóm công tác thuộc Health Bridge (Canada) và Trung tâm Hành động vì Sự phát triển Đô thị (ACCD) cách đây không lâu còn cho biết, Hội An có rất ít những công viên nhỏ và khu vui chơi cho trẻ em. Điều này chưa tương xứng với tầm vóc của một thành phố văn hoá và du lịch.
Cầu An Hội nằm trong khu vực “Phố đi bộ” luôn thu hút khách- Ảnh: Đỗ Huấn
Trong các khu dân cư, KGCC cũng được cho là rất thiếu và nghèo nàn. Hiện tại, diện tích ngoài trời của thiết chế văn hoá cấp thành phố và các xã phường đạt thấp so với định hướng qui hoạch. Càng rời xa phố cổ, về với vùng ven đô hoặc các vùng ngoại ô xa hơn thì KGCC càng khó tìm. Một vài công viên cây canh “mini”, bãi tắm ven biển ở Cẩm Châu, Cửa Đại, Cẩm An… mới được xây dựng còn mang tính chắp vá, manh mún, chưa thực sự kết nối với không gian của vùng quê sông nước có đặc trưng của một đô thị cửa sông-ven biển… Mặt khác cũng còn thiếu lắm những không gian xanh dành cho mọi người khi mà mật độ cây xanh vẫn còn thấp.
Xây dựng thành phố sinh thái – văn hoá và du lịch là mục tiêu hướng đến của Hội An. Phát triển KGCC ở Hội An cũng phải đạt mục tiêu đó. Cùng với việc bảo tồn các KGCC truyền thống, thành phố cần phát triển thêm những KGCC góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống nhân dân, thân thiện với du khách, mang nét đặc trưng của thành phố di sản văn hoá thế giới. Ông Nguyễn Văn Dũng – Chủ tịch UBND thành phố cho biết, trong năm nay thành phố tập trung cho lĩnh vực này, tiếp tục đầu tư cho bãi biển An Bàng và mở rộng một số điểm ở các làng quê du lịch như ở Cẩm Thanh, Cẩm Kim, An Mỹ (Cẩm Châu) để tạo điều kiện cho du khách có thêm nhiều điểm tham quan danh lam thắng cảnh và bãi biển An Bàng là điểm thay thế trước mắt cho bãi biển Cửa Đại.
Trong thời gian tới, thành phố tiếp tục đầu tư xây dựng các thiết chế văn hoá – thể thao, các KGCC trọng điểm như: điểm dừng chân kết hợp nơi giữ xe, công viên du lịch – văn hoá, khu vui chơi trẻ em, qui hoạch và xây dựng các lâm viên, hồ sinh thái, các công trình mỹ thuật, đầu tư nâng cấp hoàn chỉnh các thiết chế văn hoá xã phường, thôn-khối phố, thực hiện nguyên tắc đầu tư có trọng điểm, chú trọng kết hợp có hiệu quả công năng sử dụng các KGCC…
Đỗ Huấn