Tại Hội thảo khoa học “Dinh trấn Thanh Chiêm và chữ Quốc ngữ” do Bộ VH-TT&DL, Bộ KH&CN phối hợp với UBND tỉnh Quảng Nam tổ chức tại thị xã Điện Bàn ngày 24/8/2016, 69 tham luận của các nhà khoa học trong và ngoài nước đều cho rằng giáo sĩ Francisco de Pina, người Bồ Đào Nha là người đầu tiên sáng tạo ra chữ Quốc ngữ, còn giáo sĩ Alexandre de Rhodes là người hoàn thiện chữ Quốc ngữ mà chúng ta dùng ngày nay thông qua việc biên soạn xuất bản Từ điển Việt – Bồ – Latinhcó 8.000 từ tiếng Việt dịch ra tiếng Bồ Đào Nha và tiếng Latinh, ấn hành tại Roma năm 1651.
Kỷ yếu Hội thảo khoa học “Dinh trấn Thanh Chiêm và chữ Quốc ngữ”
Trong các thế kỷ XVII-XVIII, Quảng Nam, thông qua cảng thị Hội An đã trở thành cửa ngõ trọng yếu trong chính sách kinh tế đối ngoại của các chúa Nguyễn, là đầu cầu trao đổi thương mại, văn hóa với bên ngoài, du nhập Thiên Chúa giáo từ phương Tây vào Đàng Trong.
Trang bìa Tự điển Việt – Bồ – Latin ấn hành năm 1651
Cùng với Hội An, Thanh Chiêm, thuộc xã Điện Phương, thị xã Điện Bàn ngày nay chính là những nơi đầu tiên ở Đàng Trong tiếp nhận các giáo sĩ phương Tây đến truyền giáo, tạo điều kiện cho họ tìm hiểu, sống chung và hội nhập với vùng đất và con người Đàng Trong. Đây chính là tiền đề và cội nguồn sâu xa cho việc ra đời của chữ Quốc ngữ vào đầu thế kỷ XVII./.
Quốc Hải