Không hiểu sao những kỉ niệm về Tết thời còn bé thơ cứ neo đậu trong tâm trí tôi như chẳng sót một chi tiết nào; nhiều khi da diết lắm, như một nỗi nhớ êm dịu cứ đến dịp nắng nhẹ hừng lên sau bao ngày triền miên mưa dầm, gió bấc lại ùa về mơn man trí nghĩ. Có lẽ, tại Tết rộn rã thanh âm, ắp đầy màu sắc và sực nức mùi hương. Tết còn đặc biệt kỳ lạ với tuổi thơ khi bắt đầu cảm nhận được, dù chỉ là mơ hồ, những phút giây đầm ấm mà linh thiêng, sâu lắng của gia đình.
Mộc góc Hội hoa Xuân- Ảnh: Quốc Hải
Tôi nhớ những buổi chiều được theo ba ra trước ngõ trẩy lá cho cội mai già, người dưới đất, kẻ trên cành nói cười rộn rã, nghe như trong gió thoảng hơi ấm của mùa xuân đang về rất gần. Trước đây, ở Hội An có nhiều nhà trồng cây mai trước ngõ lắm, như là một thú vui, một ước nguyện sung mãn đầu năm. Nhà ai mai trổ đúng vào mồng một Tết, nụ búp chi chít trên cành thì càng có cớ để hả hê tin tưởng vào một năm mới được đón nhiều phước lộc, an lành. Gốc mai nhà tôi dễ đến một ôm tay của con bé con thuở ấy. Sừng sững, đường bệ là thế nhưng cũng tràn đầy tươi trẻ mỗi khi bung nở những đóa xuân khoe giữa đất trời. Những ngày giáp Tết Nguyên Đán, nhà nào chẳng trồng được mai hoặc cây mai năm đó lỡ hẹn với đất trời thì cố nài những nhà quen thân để xin cưa lấy một cành, cắm vào lộc bình cho sang, cũng thêm phần rộn rã mấy ngày Tết. Giờ thì đất đai vườn tược cũng bị thu hẹp dần,không nhiều nhà còn cội mai trước ngõ nữa. Mai chậu, mai bon sai có lẽ tiện hơn, thanh lịch và phù hợp với không gian hơn.
Gói bánh tét ngày Tết– Ảnh: Quốc Hải
Tôi nhớ vị thơm ngọt nồng nàn tỏa lan từ những nồi mứt dừa, mứt quật đang độ keo lại trên bếp than; của các thức bánh in, bánh da, bánh thuẩn mẹ vừa cho ra lò. Nhìn mẹ tỉ mẫn, chú tâm để ý từng chi tiết nhỏ, cẩn thận, chăm chút từ việc chọn lựa nguyên liệu cho đến khi trổ tài nấu nướng, gia giảm gia vị, tôi cảm nhận được một vẻ thành kính và biết ơn sâu sắc hướng đến ông bà, tổ tiên. Bỗng dưng, bé con như tôi cũng thấy mình hòa vào bầu không khí thiêng liêng ấy, lăng xăng bên cạnh mẹ mà quên cả mệt, quên cả chuyện chạy chơi với chúng bạn.
Nhớ ánh lửa bập bùng những đêm thức canh nồi bánh tét, bánh chưng! Hơi ấm từ lò bánh phả vào người, xua đi chút rét mướt còn sót lại cuối mùa đông. Hai anh em tôi túm tụm lại ngồi canh bếp lửa, chuyện trò tíu tít như hai chú chim non trong tổ ấm. Cả một năm dài, con bé con đợi ngóng sao cho nhanh đến dịp anh về nghỉ Tết, phụ anh bày biện các thứ lá chuối, lạt giang, nếp, đậu, rồi ngồi hóng đến chừng nào anh đưa cho đòn bánh tét tròn vo, chắc nịch để buộc thêm lạt, cố canh sao cho dây lạt cách đều nhau, không được chặt quá hay lỏng quá. Vừa làm vừa hình dung đến chiếc bánh tét khi vớt lên khỏi nồi trông mướt đẹp thế nào, nó lại càng hồi hộp, khoái chí vì mình cũng góp phần quan trọng lắm lắm trong cái không khí bận rộn của cả nhà. Thức canh nồi bánh chủ yếu là canh chừng lửa luôn đượm và để ý châm nước, giữ cho bánh luôn ngập trong nước, để nếp chín mướt mềm, xanh mịn màng tươi mới ngày đầu năm. Còn bé con như tôi thì cố thức vì chờ đợi đến lúc được cùng anh vớt chiếc bánh ú tý tẹo gói từ chút nếp đậu còn thừa lại, để xem thử bánh năm nay có ngon không, vị có đậm đà không. Ai đã từng trải qua cảm giác sung sướng lúc được quây quần với gia đình bên nồi bánh tét, vừa hít hà, xuýt xoa thưởng thức trong làn khói thơm nồng mùi củi gỗ, mới cảm nhận tậnhết sự ấm áp và diệu kỳ của một cái Tết đang gần kề.
Du xuân- Ảnh: Quốc Hải
Nhớ da diết mùi khói ngai ngái từ đám lá khô ba vun lại một góc vườn ngày cuối năm! Tôi thích ngắm nhìn sợi khói mỏng tan uốn lượn giữa màu xanh mát dịu của khu vườn xuân, hít hà bầu không khí sạchtrong, tinh khiết đến ngỡ ngàng và cảm nhận hơi đất thơm tho như đang trở mình đón chờ một mùa thu hoạch mới.Mùi thơm nồng cay cay sống mũi của khói hương trầm đêm giao thừa thiêng liêng đã nhập vào tâm trí tôi, thành một thứ ký ức mùi hương không thể nào phai nhạt được. Trong không gian ấm nồng ấy, hình ảnh ba đứng khấn vái trước bàn thờ tổ tiên thành kính quá!Anh em chúng tôi cảm nhận thấy dường như có mối dây giao hòa, kết nối giữa đất trời và lòng người, giữa xưa và nay, linh thiêng diệu vợi đến từng hơi thở cũng nhẹ nhàng đi, từng âm thanh nói cười cũng để ý kiêng dè. Ngay sau đó, trẻ con chúng tôi hồi hộp được ba mẹ mừng tuổi, người Hội An quen gọi là lì xì. Thời đó, bọn trẻ con đón nhận món quà đầu năm ấy với một niềm vui ngây thơ lắm, chỉ cần khưi phong bao đỏ thấy tờ tiền mừng tuổi mới tinh là đứa nào đứa nấy hí hửng vui mừng, rồi kéo nhau đi xem hội hát bài chòi, đến công viên xem vườn bách thú, xem trưng bày cây kiểng hoặc theo ông bà, cha mẹ kéo thành đoàn đi chúc tết hàng xóm, họ hàng. Không khí tưng bừng như thế, bảo sao Tết không vui, không đáng nhớ cho được.
Tết trong cảm nhận của trẻ con, chẳng phải lo toan vất vả gì, là niềm vui sum họp, được ăn ngon, mặc đẹp và đi chơi, thăm thú khắp nơi cùng gia đình, bè bạn. Nhưng điều đọng lại trong tôi da diết nhất, cho đến tận bây giờ, là cảm nhận đầy ấn tượng của con trẻ trước những giá trị tinh thầnsâu sắc mà mọi người cùng hướng đến và tình yêu thương gắn bó dành cho nhau giữa các thành viên trong gia đình mỗi lần Tết đến Xuân về.
Thái Thị Liễu Chi