Hiện nay, công trình tu bổ di tích Chùa Cầu đã được bàn giao mặt bằng để triển khai thi công. Trung tâm QLBTDSVH Hội An – đơn vị được UBND thành phố giao nhiệm vụ quản lý, tổ chức triển khai thực hiện Dự án cùng các Đơn vị tham gia Dự án đang triển khai từng bước hết sức thận trọng.
Quy mô đầu tư công trình: phần tu bổ gồm gia cố hệ nền, móng, mố trụ; tu bổ hệ sàn, hệ khung gỗ, hệ mái; cải tạo hệ thống cấp điện; chống mối toàn bộ công trình; và các phần tôn tạo cảnh quan chung, hạ tầng kỹ thuật; xây dựng các công trình phụ trợ phục vụ tu bổ di tích (như nhà bao che);số hóa di tích phục vụ công tác tu bổ bằng công nghệ 3D; hội thảo, tọa đàm.
Thời gian thi công 360 ngày (từ tháng 12/2022 đến tháng 11/2023). Hiện nay các đơn vị đang xây dựng nhà bao che phục vụ thi công tu bổ di tích. Từ tháng 4 đến tháng 11/2023 sẽ tiến hành hạ giải hệ mái ngói âm dương, hệ khung gỗ, hệ sàn; gia cố hệ nền, móng mố; cải tạo hệ thống cấp điện; chống mối toàn bộ công trình. Từ tháng 8 đến tháng 11/2023 tiếp tục cải tạo hệ thống hạ tầng kĩ thuật, tôn tạo cảnh quan quanh khu vực.
Chùa Cầu là công trình kiến trúc nghệ thuật độc đáo không chỉ ở Việt nam mà còn hiếm thấy trên thế giới. Là di tích có giá trị đặc biệt trên nhiều phương diện (lịch sử, văn hóa, kiến trúc, mỹ thuật…), trở thành biểu tượng của thành phố Hội An. “Vì vậy UBND thành phố xác định đây là nhiệm vụ vô cùng quan trọng và đã chỉ đạo Trung tâm QLBT DSVH phối hợp với các cơ quan, ban ngành của Thành phố tổ chức triển khai thực hiện dự án với yêu cầu đặt ra là phải hết sức bài bản, khoa học, đảm bảo các nguyên tắc trùng tu di tích”, Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Văn Sơn nói.
Chuẩn bị triển khai khởi công Dự án tu bổ di tích Chủa Cầu, trong thời gian qua UBND thành phố và Trung tâm QLBTDSVH Hội An đã tập trung đẩy mạnh công tác sưu tầm, nghiên cứu khoa học thông tin, tư liệu về lịch sử, văn hóa, kiến trúc, nghệ thuật của di tích trên cơ sở tập hợp, phân tích các thông tin, tư liệu, bài nghiên cứu đã có trước đây cũng như triển khai một số chuyên đề mới cần thiết để phục vụ Dự án. Kết quả của quá trình nghiên cứu, sưu tầm đã góp phần quan trọng củng cố, thiết lập hệ thống cứ liệu khoa học, làm cơ sở cho việc xây dựng phương án tu bổ một cách sát hợp nhất.
Công tác tổ chức hội thảo, tạo đàm, tham vấn chuyên gia về Dự án Tu bổ di tích Chùa Cầu – Hội An trong nhiều năm qua cũng được các cấp lãnh đạo và cơ quan chuyên môn quan tâm thực hiện một cách kỹ lưỡng, chu đáo và cầu thị với sự tham gia của nhiều lượt các nhà khoa học, nhà nghiên cứu trong và ngoài nước cùng các nhà quản lý và cộng đồng cư dân địa phương. Từ năm 2016, UBND tỉnh Quảng Nam đã chủ trì tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế về trùng tu di tích Chùa Cầu; UBND thành phố Hội An cũng tổ chức nhiều lần họp bàn trao đổi để thống nhất về nội dung đầu tư, phương án thiết kế và giải pháp thực hiện. Trong năm 2022 vừa qua đã tổ chức 2 cuộc tham vấn chuyên gia giàu kinh nghiệm của Nhật Bản bằng cả hình thức trực tuyến và trực tiếp. Kết quả của công tác này, cùng với kết quả nghiên cứu thông tin tư liệu và khảo sát thực địa đã tạo cơ sở lý luận khoa học vững chắc để đưa ra quan điểm, nội dung, phương pháp… định hướng cho việc xây dựng hồ sơ thiết kế tu bổ, cũng như cho quá trình triển khai thi công trong thời gian đến.
Lãnh đạo và các ngành chức năng của thành phố cũng đặc biệt chú trọng công tác đánh giá hiện trạng kỹ thuật của Di tích và thực hiện hết sức kỹ lưỡng, toàn diệntừ tổng thể đến chi tiết, từ cấu trúc nhìn thấy và không thấy được cũng như kết hợp kinh nghiệm truyền thống với áp dụng các công nghệ khoa học hiện đại. Theo đó, đã tiến hành 2 đợt khoan địa chất để xác định kết cấu địa tầng, đánh giá khả năng gây lún móng và đo xung điện để đánh giá độ rung, tính ổn định của mố, trụ cầu; đã tổ chức nhiều đợt khảo sát, đánh giá kết cấu và cấu kiện gỗ bằng sự kết hợp giữa máy móc thiết bị với kinh nghiệm của thợ mộc. Bên cạnh đó, việc số hóa kiến trúc hiện trạng công trình cũng được quan tâm thực hiện nhằm làm cơ sở dữ liệu khoa học cho việc so sánh, đối chiếu trước, trong và sau khi hoàn thành tu bổ công trình. Đã triển khai số hóa mô hình 3D di tích bằng công nghệ scan laser; tiến hành vẽ ghi kiến trúc và chụp ảnh chi tiết toàn bộ công trình. Ông Phạm Phú Ngọc – Giám đốc Trung tâm Quản lý Bảo tồn DSVH Hội An cho biết thêm: “Công tác lập, thẩm duyệt hồ sơ đầu tư được thực hiện bài bản, cẩn trọng trong từng giai đoạn hồ sơ, từng khâu thủ tục. Theo đó, các bước hồ sơ Báo cáo Đề xuất chủ trương đầu tư; Báo cáo nghiên cứu khả thi; Thiết kế triển khai sau thiết kế cơ sở đều được thẩm định của Bộ Văn hoá thể thao và du lịch, Cục Di sản Văn hóa và Sở VHTT&DL Quảng Nam, ngoài ra còn có ý kiến góp ý của Văn phòng Ủy ban UNESCO tại Hà Nội, Văn phòng JICA tại Việt Nam, Tổng Cục Văn hoá Nhật Bản. Các nội dung đã được tiếp thu, chỉnh sửa nghiêm túc trước khi trình cơ quan thẩm quyền thẩm định, phê duyệt”.
Công tác thông tin, tuyên truyền cũng được tập trung triển khai rất tích cực. Bên cạnh việc thông tin thường xuyên trên hệ thống thông tin đại chúng, website của Thành phố, thành phố đã tổ chức ra mắt và giới thiệu rộng rãi đến công chúng ấn phẩm Sách Chùa Cầu với những nội dung chủ yếu của kết quả nghiên cứu khoa học và phương án tu bổ Di tích. Cùng với đó, đã xây dựng nội dung tập gấp giới thiệu một số nội dung chính của Dự án để nhân dân và du khách có thêm điều kiện tiếp cận thông tin. Đồng thời, ngay sau khi dự án chính thức được phê duyệt, thành phố đã tiến hành lắp dựng pano công khai Dự án tại khu vực Di tích.
Ông Nguyễn Thanh Hồng – Giám đốc Sở VH-TT-DL tỉnh Quảng Nam cho rằng, kết quả công tác chuẩn bị Dự án tu bổ Chùa Cầu của TP.Hội An hết sức chu đáo nhưng công tác triển khai thi công vào thực tiễn càng có ý nghĩa quan trọng hơn, là yếu tố then chốt quyết định cho thành công của dự án đặc biệt này. Ông Hồng xác định: “Chính quyền thành phố Hội An và các cơ quan chức năng, ngành chuyên môn của Thành phố phát huy những kết quả đã đạt được tiếp tục nỗ lực chỉ đạo, tổ chức quản lý, triển khai thi công trình đạt hiệu quả cao nhất về mọi mặt. Trong đó, cần quán triệt xuyên suốt và vận dụng linh hoạt những quan điểm, nguyên tắc cơ bản cũng như từng giải pháp về khoa học, kỹ thuật, mỹ thuật, chất lượng và tiến độ của Dự án đã được phê duyệt”
Để chuẩn bị cho suốt quá trình thi công tu bổ sắp tới, UBND thành phố đã thành lập Hội đồng đánh giá di tích do Phó Chủ tịch UBND làm Trưởng Ban để thường xuyên theo dõi, đánh giá và đưa ra các giải pháp thực hiện cụ thể nhằm đảm bảo Di tích được tu bổ đạt chất lượng khoa học cao nhất.
ĐỖ HUẤN